Miasto Poznań - przy współpracy z naukowcami z ICHB PAN i specjalistami z Grupy Aquanet - monitoruje przebieg pandemii poprzez analizę obecności SARS-CoV-2 w ściekach. Najnowsze dane wskazują na to, że w stolicy Wielkopolski ciągle jeszcze dominuje wariant Delta. Pod koniec grudnia pojawił się również Omikron.
Badania koordynowane przez Wydział Gospodarki Komunalnej UMP są wynikiem porozumienia, podpisanego 18 października przez Miasto Poznań, Instytut Chemii Bioorganicznej PAN oraz spółki Aquanet Laboratorium i Aquanet S.A. Dzięki niemu od grudnia naukowcy badają obecność koronawirusa w poznańskich ściekach, by na podstawie tak zebranych danych dowiedzieć się więcej o przebiegu pandemii w stolicy Wielkopolski. Wyniki badań są cyklicznie przekazywane do Zespołu ds. monitorowania zagrożeń związanych z SARS-CoV-2 na terenie miasta Poznania, a następnie prezentowane i analizowane na jego posiedzeniach.
Na czym polegają badania?
Naukowcy analizują próbki ścieków pobrane z pięciu miejsc: Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach, Lewobrzeżnej Oczyszczalni Ścieków w Poznaniu, dwóch lokalizacji na Naramowicach oraz jednej z galerii handlowych w centrum miasta. Następnie z pobranych próbek izolowany jest materiał genetyczny (RNA) SARS-CoV-2 oraz określana jest jego ilość. Analizy wykonywane są dwa razy w tygodniu, co pozwala na monitorowanie oraz prognozowanie przebiegu pandemii COVID-19 w Poznaniu. Na podstawie uzyskiwanych wyników badacze między innymi określają trendy - wskazują czy w kolejnych tygodniach ilość SARS-CoV-2 rośnie, maleje czy może utrzymuje się na tym samym poziomie oraz porównują otrzymane wyniki z oficjalnymi danymi Ministerstwa Zdrowia dotyczącymi liczby nowych przypadków zakażeń SARS-CoV-2.
W grudniu 2021 r., w wynikach swoich badań naukowcy zauważyli trend spadkowy - to znaczy, że genetycznych "śladów" koronawirusa było coraz mniej. Jednak dane zebrane z pierwszego tygodnia stycznia 2022 r. (m.in. na podstawie próbek z Centralnej oraz Lewobrzeżnej Oczyszczalni Ścieków) świadczą o tym, że trend ten wyhamowuje. Oznacza to, że ilość koronawirusa nadal wprawdzie maleje, ale już coraz wolniej (a w niektórych miejscach już rośnie). Obserwacje te są zgodne z trendami wynikającymi z liczby zakażeń stwierdzanych na podstawie wymazów.
Zarówno firmy Grupy Aquanet, jak i Instytut Chemii Bioorganicznej PAN mają niezbędne doświadczenie w pobieraniu próbek i badaniu ich pod kątem zawartości RNA wirusa - prowadzą badania w tym zakresie od lipca 2020 roku. Aquanet Laboratorium był jednym z pierwszych ośrodków w Polsce, który zaczął prowadzić tego typu badania już podczas pierwszych fal pandemii.
Delta ciągle dominuje, ale Omikron już się pojawił
Sprawdzanie ilości koronawirusa w ściekach to nie wszystko. Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu w ramach współpracy uzupełnia badania obecności wirusa w ściekach o analizy różnorodności genetycznej SARS-CoV-2. Pozwala to między innymi określić jaki wariant SARS-CoV-2 jest wariantem dominującym w poznańskiej populacji, oraz czy nie pojawiają się nowe warianty, które mogą być bardziej zjadliwe lub zakaźne.
Badania wykazały, iż nowy, szybciej rozprzestrzeniający się wariant SARS-CoV-2 - wariant Omikron - jest obecny w poznańskiej populacji od 2-3 tygodni (pierwszy raz został zidentyfikowany w próbkach z 28 grudnia 2021 r.). Jednakże pomimo szybkiego rozprzestrzeniania się wariantu Omikron, w analizowanym okresie (od 14 grudnia do 5 stycznia) w poznańskich ściekach dominował jednak wariant Delta. Te obserwacje zgodne są z danymi, jakie obserwuje Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu.
Badacze podkreślają, że ze względu na charakterystykę Omikrona, który potrafi rozprzestrzeniać się bardzo szybko, sytuacja może się zmienić w ciągu jednego lub dwóch tygodni.
Dotychczasowe wyniki badań naukowców jednoznacznie wskazują, że istnieje związek między stwierdzoną przez Ministerstwo Zdrowia liczbą zakażeń, a wykrytą liczbą kopii RNA wirusa w próbkach. Tym samym dalsze analizy ilościowe i jakościowe SARS-CoV-2 w poznańskich ściekach pozwolą na skuteczny monitoring pandemii oraz prognozowanie jej przebiegu.
AW
