Jak wybrać odpowiednią odmianę pszenicy ozimej?

Areał uprawy pszenicy ozimej w Polsce corocznie przekracza 2 mln hektarów, a w 2022 roku wynosił blisko 2,3 mln. Jest zdecydowanie najczęściej uprawianym zbożem, ponieważ wyprzedza o ponad 1 mln hektarów drugie w zestawieniu, pszenżyto ozime. Duża popularność pszenicy ozimej wynika z jej wysokiego potencjału do plonowania oraz bardzo dobrej reakcji plonotwórczej na odpowiednio dopasowaną do stanowiska glebowego agrotechnikę.

Główne kierunki uprawy pszenicy ozimej

Ziarno pszenicy ozimej przeznaczone może być do celów konsumpcyjnych związanych z produkcją mąki oraz paszowych. O ostatecznym przeznaczeniu zebranego plonu decydują w dużej mierze parametry jakościowe ziarna. Zależą one od przebiegu pogody, intensywności agrotechniki, ale również od cech odmianowych. To właśnie wybór nasion pszenicy ozimej determinuje główny cel uprawy i pod niego powinny być wykonywanie zabiegi agrotechniczne.

Wybór odmiany pod kątem grupy jakościowej

Do celów konsumpcyjnych wykorzystywane są odmiany pszenicy ozimej sklasyfikowane w grupach E, A i B. Z racji wysokich wymagań w stosunku stanowiska oraz agrotechniki, odmiany z grupy E mają najmniejszy udział w strukturze zasiewów, natomiast odmiany z grup A i B, cieszą się zdecydowanie większą popularnością.

Na podstawie poniższych parametrów, ocenianych w 9. stopniowej skali przez COBORU (Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych) określana jest przynależność danej odmiany do konkretnej grupy jakościowej:

• wskaźnik sedymentacji
• rozmiękczanie ciasta
• wodochłonność mąki
• liczba opadania
• energia ciasta
• wydajność mąki
• zawartość białka

Krótka charakterystyka najczęściej uprawianych grup jakościowych:

• Klasa E — pszenica ozima elitarna

Ziarno ma najbardziej pożądane parametry jakościowe do produkcji maki. W trakcie procesu przemiału jest często dodawane do odmian grupy A i B w celu podniesienia parametrów jakościowych mąki. Odmiany wymagające intensywnej agrotechniki oraz bardzo dobrych stanowisk.

• Klasa A — pszenica ozima jakościowa

Z ziarna tych odmian produkowana jest mąka o bardzo dobrej wartości wypiekowej. Odmiany są chętniej uprawiane niż z grupy E, ponieważ wymagają mniejszych nakładów niezbędnych do uzyskania zadowalających plonów, o bardzo dobrych parametrach jakościowych.

• Klasa B — pszenica ozima chlebowa

Odmiany o wyższym potencjale plonowania niż klas E i A, ale o niższym parametrach jakościowych ziarna. Są najmniej wymagające w stosunku do poziomu agrotechniki oraz stanowiska.

• Klasa C — pszenica ozima paszowa

Ziarno ma niskie parametry jakościowe niezbędne w produkcji mąki, dlatego też przeznaczone jest jako surowiec do produkcji pasz treściowych dla zwierząt.

• Klasa K — pszenica ozima ciasteczkowa

Odmiany specyficzne, dedykowane do produkcji ciast i ciasteczek. Ziarno charakteryzuje się niższą zawartością białka od odmian E, A i B, ale ma pożądane w cukiernictwie, cechy jakościowe.

Zdrowotność odmiany

Zdecydowanie podstawowym kryterium wyboru odmiany jest genetyczny potencjał plonowania najlepiej potwierdzony doświadczeniami polowymi prowadzonymi przez COBORU.

Jednak przed wyborem nasion pszenicy ozimej warto zwrócić uwagę na profil zdrowotności. Jest on również przedmiotem oceny prowadzonej przez niezależną jednostkę oceniającą.

Przeanalizowanie odmian pod kątem zdrowotności pozwoli uniknąć przykrych niespodzianek, w postaci silnego porażenia roślin przez jednostki chorobowe, na które odporność wybranej odmiany była niska. Może to skutkować koniecznością przeprowadzenia dodatkowego zabiegu fungicydowego lub zastosowania bardziej zaawansowanego programu ochrony grzybobójczej niż pierwotnie planowano.

Odmiany w ofercie firmy Osadkowski charakteryzują się bardzo dobrym profilem zdrowotności. Jest to ważne kryterium w doborze odmian do oferty, ponieważ w połączeniu z odpowiednio dobranym poziomem agrotechniki pozwala utrzymać wysoką efektywność ekonomiczną prowadzonej uprawy.

Odporność wybranych odmian pszenicy ozimej na choroby o największym znaczeniu gospodarczym przedstawia poniższa tabela:

Ocena zdrowotności została przeprowadzona przez COBORU i podana w skali 1-9, gdzie 1 -odporność bardzo niska, 9 - odporność bardzo wysoka.

Inne cechy użytkowe odmiany

Przedstawiono powyżej szerzej tylko dwie cechy użytkowe. W wyborze odmian warto również zwrócić uwagę na inne. Są one równie ważne i na podstawie wszechstronnej analizy należy wybrać odmianę dostosowaną do stanowiska oraz poziomu agrotechniki. 

Przed wyborem nasion pszenicy ozimej warto przeanalizować wszystkie odmiany dostępne w ofercie firmy Osadkowski. Charakterystyka poszczególnych odmian została przygotowana starannie i przejrzyście, co pozwala na ich porównanie pod względem:

• potencjału plonowania
• zdrowotności
• tolerancji na niskie pH
• zimotrwałości
• wymagania względem stanowiska/wymagania glebowe
• odporności na suszę
• gęstości ziarna (masa hektolitra)
• masy tysiąca ziaren (MTZ)
• wyrównania ziarna
• zawartości białka
• zawartości glutenu