Czy muszę wpisać wszystkich, z którymi mieszkam pod tym samym adresem? Kto spisuje dzieci? Czy moje dane są bezpieczne i kto ma do nich dostęp? To tylko część pytań, jakie pojawiają się w związku z Narodowym Spisem Powszechnym Ludności i Mieszkań. Odpowiedzi w artykule.

Jak przygotować się do spisu?

Osoby, które przed przystąpieniem do spisu chcą sprawdzić na jakie pytania będą odpowiadać, mają taką możliwość. Na stronie spis.gov.pl udostępniono aplikację spisową w wersji demo oraz listę wszystkich pytań, jakie pojawiają się w formularzu. 

Zapoznanie się z pytaniami pomoże zgromadzić dane takie jak: nazwisko panieńskie matki, dane członków rodziny lub współmieszkańców, jeśli wyrazili chęć wspólnego spisania, informacje dotyczące nieruchomości (struktura własności, metraż, sposób ogrzewania itp).  Przygotowanie do spisu skraca czas wypełnienia formularza i zapobiega ewentualnym błędom. 

Czy moje dane są bezpieczne i kto ma do nich dostęp?

Wszystkie dane osobowe przetwarzane w ramach prac spisowych są poufne i podlegają ochronie na zasadach określonych w ustawie o statystyce publicznej oraz w ustawie o ochronie danych osobowych. Informacje pozyskane podczas spisu są wykorzystywane wyłącznie do opracowań, zestawień i analiz oraz do badań prowadzonych przez służby statystyki publicznej. 

Po wypełnieniu formularza dane są zanonimizowane i przetwarzane w sposób uniemożliwiający połączenie konkretnej osoby z adresem i innymi informacjami zebranymi w spisie. Informacje te nie są publikowane ani udostępniane innym instytucjom w formie pozwalającej na identyfikację respondenta bądź gospodarstwa domowego.

Jak się spisać?

Podstawową formą udziału w badaniu jest samospis przez internet. Formularz spisowy jest dostępny na stronie spis.gov.pl. Można się do niego zalogować za pomocą numeru  PESEL oraz nazwiska panieńskiego matki. Wymóg podania nazwiska rodowego zapobiega m.in. przed zaatakowaniem systemu z użyciem zewnętrznej bazy lub generatora numerów PESEL. Dodatkowym zabezpieczeniem jest wprowadzenie kolejnego poziomu ochrony dostępu w postaci hasła, które użytkownik ustala podczas pierwszego logowania. 

Inną formą logowania jest skorzystanie z profilu zaufanego, e-dowodu lub potwierdzenia tożsamości przez bank respondenta (moje ID). 

Spisać się można także przez telefon dzwoniąc na infolinię pod numer: 22 279 99 99 (czynna od poniedziałku do piątku od 8:00 do 18:00).

Jeśli obowiązek spisowy został już zrealizowany przez internet albo telefon, nikt nie ma prawa dzwonić do respondenta w tej sprawie. Takie kontakty mogą być próbą wyłudzenia danych.

Co w sytuacji, gdy nie spiszę się samodzielnie?

Osoby, które nie spisały się przez internet lub infolinię, mogą spodziewać się telefonu od rachmistrza. Zgodnie z ustawą nie można w takiej sytuacji odmówić przekazania danych. Rachmistrzowie dzwonią z numerów 22 828 88 88 oraz 22 279 99 99.

Na początku rozmowy każdy rachmistrz musi się przedstawić oraz podać numer identyfikacyjny. Można umówić się na spis przez telefon na późniejszy, dogodny dla respondenta termin i przed tym sprawdzić prawdziwość podanych przez rachmistrza danych. Weryfikacji tożsamości można dokonać poprzez infolinię spisową lub internet.

Nie chcę podawać numeru PESEL. Czy muszę?

Podanie numeru PESEL, imienia i nazwiska jest obowiązkowe.

Czy mogę spisać domowników? 

Tak. Dopuszcza się możliwość udzielenia odpowiedzi za osoby zamieszkałe w danym mieszkaniu - za ich zgodą - przez dorosłych domowników. Osoba ta podaje informacje o mieszkaniu i wszystkich osobach w nim zamieszkałych, ustala skład osobowy, określa relacje rodzinne oraz udziela odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu mieszkaniowym i osobowym.Osoby do 18. roku życia powinny zostać spisane przez rodziców lub opiekunów prawnych. 

Spisu dokonuje się wg. stanu na 31 marca 2021 r. Dotyczy to także niemowląt urodzonych najpóźniej w tym dniu. 

Czy spisowi podlegają osoby przebywające za granicą i cudzoziemcy?

Jeśli ktoś mieszka na stałe za granicą i wymeldował się z pobytu stałego w Polsce, nie jest objęty spisem. Inaczej sytuacja wygląda u osób, które wyjechały z kraju. Jeśli był to wyjazd na urlop  podają one w formularzu polski adres zamieszkania zgodny ze stanem na dzień 31 marca 2021 roku.  Jeśli natomiast mieszkają za granicą, nadal posiadają obywatelstwo polskie i stały meldunek na terenie kraju, określając miejsce pobytu na dzień 31 marca 2021 roku, osoby takie winny wskazać kraj pobytu.  

Udział w spisie jest obowiązkowy również dla obcokrajowców. Cudzoziemcy, niezależnie od tego czy mieszkają w Polsce na stałe czy czasowo, powinni spisać się pod adresem zamieszkania w naszym kraju na dzień 31 marca 2021 roku. Obcokrajowcy, którzy nie posiadają numeru PESEL, mogą zalogować się do aplikacji spisowej z użyciem adresu email. 

Formularz spisowy jest dostępny w czterech wersjach językowych, także po angielsku, ukraińsku lub rosyjsku. 

Więcej najczęściej zadawanych pytań wraz z odpowiedziami można znaleźć na stronie spis.gov.pl.